Αγιολόγιον
Ὁ θεοκίνητος Ἀπόστολος Παῦλος εἶπε: «Ἠρμοσάμην ὑμᾶς ἑνὶ ἀνδρί, παρθένον ἁγνὴν παραστῆσαι τῷ Χριστῷ». Ἔκανα τοὺς ἀῤῥαβῶνες σας μὲ ἕναν ἄνδρα, τὸ Χριστό, γιὰ νὰ σᾶς παρουσιάσω παρθένο ἁγνὴ σ᾿ Αὐτόν. Δηλαδή, νὰ παρουσιάσω τὶς ψυχές σας ἁγνὲς καὶ καθαρὲς ἀπὸ κάθε πλάνη καὶ ἁμαρτία, ἑνωμένες μὲ τὴν πίστη καὶ τὴν ἀγάπη σὲ μία πνευματικὴ νύμφη, τῆς ὁποίας νυμφίος νὰ εἶναι ὁ Χριστός.
Μία τέτοια ψυχὴ ἦταν καὶ ἡ παρθενομάρτυς Θεοδοσία. Καταγόταν ἀπὸ τὴν Φοινίκη καὶ δὲν εἶχε μόνο παρθενικὸ σῶμα, ἀλλὰ καὶ παρθενικὴ ψυχή. Ἀπὸ ἡλικία 18 χρονῶν, ἔλαμπε γιὰ τὸ ζῆλο καὶ τὴν θερμή της πίστη, ἀνάμεσα στὶς νεαρὲς εἰδωλολάτρισσες γυναῖκες.
Αὐτὸ καταγγέλθηκε στὸν ἄρχοντα Οὐρβανό, ποὺ μὲ κάθε δελεαστικὸ τρόπο προσπάθησε νὰ τὴν πείσει νὰ ἀρνηθεῖ τὸ Χριστό. Ὅμως ἡ παρθένος Θεοδοσία ἔμεινε ἀμετακίνητη στὸ ἱερό της πιστεύω. Ὁ Οὐρβανός, βλέποντας τὴν ἀδάμαστη ἐπιμονή της, ἐξοργίστηκε καὶ μὲ θηριώδη τρόπο ἔσπασε τὰ κόκκαλά της καὶ πριόνισε τὶς σάρκες της.
Ἔπειτα, τὴν πλησίασε καὶ τῆς πρότεινε νὰ ἀλλαξοπιστήσει, ἔστω καὶ τὴν τελευταία στιγμή, καὶ αὐτὸς θὰ θεράπευε ἀμέσως τὶς πληγές της. Ἡ Θεοδοσία μισοπεθαμένη ἀπάντησε: «Εἶμαι χριστιανή». Τότε ὁ τύραννος διέταξε καὶ τὴν ἔριξαν στὴ θάλασσα, ὅπου καὶ παρέδωσε τὸ πνεῦμα της.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ὡς δόσιν θεόσδοτον, τὴν παρθενίαν τὴν σήν, ἀγῶσιν ἀθλήσεως, Θεοδοσία σεμνή, τῷ Λόγῳ προσήγαγες· ὅθεν πρὸς ἀθανάτους, μεταστᾶσα νυμφῶνας, πρέσβευε Ἀθληφόρε, τῷ Δεσπότῃ τῶν ὅλων, ῥυσθῆναι ἐκ πολυτρόπων, ἡμᾶς συμπτώσεων.
Κοντάκιον
Ἦχος ὁ αὐτὸς. Ἐπεφάνης σήμερον.
Ὡς παρθένος ἄμωμος καὶ ἀθληφόρος, νοερῶς νενύμφευσαι, τῷ Βασιλεῖ τῶν οὐρανῶν, Θεοδοσία πανεύφημε· ὃν ἐκδυσώπει, ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Μεγαλυνάριον
Δόσει λαμπρυνθεῖσα παρθενικῇ, δόσιν εὐσεβείας, διαυγάζεις ἀθλητικῶς, ὦ Θεοδοσία, Χριστοῦ Παρθενομάρτυς· διὸ κἀμοὶ μετάδος, ἐκ τῶν σῶν δόσεων.
Γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς καὶ πλούσιους, στὰ χρόνια του βασιλιᾶ Θεοδοσίου τοῦ Ἀδραμυττηνοῦ (716). Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ πατέρα της, ἡ μητέρα της τὴν ἔκλεισε σὲ κάποια μονὴ τῆς πόλης, σὲ ἡλικία ἑπτὰ ἐτῶν, ὅπου ἀργότερα ἐκάρη μοναχή. Ὅταν πέθανε καὶ ἡ μητέρα της, μοίρασε τὴν περιουσία της στοὺς φτωχοὺς καὶ τὰ ὀρφανά. Καὶ ἐπιδόθηκε στὴν ἄσκηση μέσα στὴ Μονή της, ποὺ ἦταν κοντά «τοῦ Σκοτεινοῦ Φρέατος καὶ τῆς λεγομένης Ἀσπάρου στέρνης».
Μετὰ ἀπὸ 10 χρόνια ἄσκηση στὸ μοναστήρι της, ἀκολούθησε ὁ διωγμὸς κατὰ τῶν ἱερῶν εἰκόνων. Ὁπότε οἱ ἀπεσταλμένοι τοῦ Λέοντα τοῦ Ἰσαύρου (ἢ κατ᾿ ἄλλη ἐκδοχὴ τοῦ Κων/νου Κοπρωνύμου) ἀποπειράθηκαν νὰ κατεβάσουν ἀπὸ τὴν Χαλκὴ Πύλη τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ.
Τότε ἡ Θεοδοσία, μαζὶ μὲ ἄλλες γυναῖκες γκρέμισε ἀπὸ τὴν σκάλα τὸν ἀνεβασμένο Σπαθάριο καὶ τὸν σκότωσε. Κατόπιν συνελήφθη, καὶ τὶς μὲν ἄλλες γυναῖκες σκότωσαν, τὴν δὲ Θεοδοσία, ἔσφαξε ἕνας ἄγριος δήμιος με κέρατο βοδιοῦ.
Ἡ Σύναξή της γίνεται στὴ Μονὴ τοῦ Σωτῆρα Χριστοῦ τοῦ Εὐεργέτη, κατὰ δὲ τὸν Συναξαριστὴ τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου στὴ Μονὴ τοῦ Δεξιοκράτους, ὅπου καὶ τὸ τίμιο λείψανό της.
Ἔζησε στὰ χρόνια του Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου καὶ χειροτονήθηκε Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας πρὶν τὴν Α´ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο.
Ἡ Πατριαρχία του συνεχίστηκε καὶ μετὰ τὴν Σύνοδο αὐτὴ (313-328), διαδεχθεὶς τὸν Ἀχιλλᾶ (311-312). Αὐτὸς ἐξεδίωξε καὶ ἀπέθαλε ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ τὸν κακόδοξο Ἄρειο.
Πατριάρχευσε μὲ τὸ φωτεινό του παράδειγμα γιὰ 15 ὁλόκληρα χρόνια καὶ ἄφησε διάδοχό του τὸν Μέγα Ἀθανάσιο (328-373).
Μαρτύρησαν ἀφοῦ συνέτριψαν τὰ κόκκαλά τους μὲ ξύλα.
Ἦταν ἀπὸ τοὺς ἐπισκόπους, ποὺ ποίμαναν τὸ ποίμνιό τους μὲ πολλὴ στοργὴ καὶ ἐπιμέλεια. Συγχρόνως ὑπεράσπιζε τὴν πίστη τοῦ Εὐαγγελίου κατὰ τῶν προσβολῶν τῶν Ἰουδαίων καὶ τῶν εἰδωλολατρῶν.
Στὸ διωγμό, κατὰ τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ ἔκανε ὁ αὐτοκράτορας Διοκλητιανός, ὁ ἐπίσκοπος Ἀνέων Ὀλβιανὸς συνελήφθη καὶ μετὰ ἀπὸ ἀνάκριση, ὑποβλήθηκε σὲ σειρὰ σκληρῶν βασανιστηρίων.
Ἀλλ᾿ ὅλα αὐτὰ δὲν κατάφεραν νὰ νικήσουν τὴν θερμότητα τοῦ ζήλου του. Τελευταία τὸν ἔριξαν μαζὶ μὲ τοὺς μαθητές του μέσα στὴ φωτιά, ὅπου βρῆκαν τὸ θάνατο, καὶ ἀξιώθηκαν τοῦ μαρτυρικοῦ στεφάνου.
Γεννήθηκε στὴ Θεσσαλονίκη ἀπὸ γονεῖς εὐσεβεῖς. Ὁ πατέρας του ὀνομαζόταν Ἰωάννης καὶ ἡ μητέρα του Θωμαῆ. Ἐπειδὴ ἡ γέννησή του συνέπεσε μὲ τὴν παραμονὴ τῆς γιορτῆς τῶν γενεθλίων τοῦ Τιμίου Προδρόμου, οἱ γονεῖς του τὸν ὀνόμασαν Ἰωάννη. Γιὰ νὰ ξεχωρίζει ὅμως ἀπὸ τὸν πατέρα του, ποὺ εἶχε τὸ ἴδιο ὄνομα, αὐτὸν τὸν ἔλεγαν Νάννο.
Ὁ πατέρας του πῆγε στὴ Σμύρνη καὶ ἐργαζόταν σὰν ὑποδηματοποιός. Ἀργότερα παρέλαβε καὶ τοὺς γιούς του Θεόδωρο καὶ Ἰωάννη. Ἐνάρετοι καὶ οἱ δυὸ ἀδελφοί, καταγίνονταν μὲ τὴν τέχνη τους καὶ τὴν ἀνάγνωση τῶν Γραφῶν. Ξαφνικὰ τὸν Ἰωάννη κατέλαβε ὁ πόθος τοῦ Μαρτυρίου καὶ «ἐγένετο τοῖς Ἀγαρηνοῖς ὡς Ἀγαρηνός, ἵνα κερδίσῃ τὸν Χριστόν».
Ἔτσι κάποια μέρα ἔτρεξε στὸ σπίτι τοῦ ἀγᾶ, ποὺ εἶχε προσκολληθεῖ καὶ ἀφοῦ φόρεσε χριστιανικὰ ῥοῦχα καὶ τούρκικο σαρίκι στὸ κεφάλι, παρουσιάστηκε στὸν κριτὴ καὶ ὁμολόγησε τὴν ἐπάνοδό του στὸν Χριστιανισμό.
Τότε ὁ 18χρονος Ἰωάννης κλείστηκε στὴ φυλακὴ καὶ βασανίστηκε σκληρά. Ὅταν τὸν ἔβγαλαν τοῦ ὑποσχέθηκαν τιμὲς καὶ ἀξιώματα, ἀλλ᾿ ὁ μάρτυρας παρέμεινε σταθερὸς στὴ χριστιανική του πίστη. Τότε οἱ Τοῦρκοι τὸν καταδίκασαν σὲ θάνατο καὶ τὸν ἀποκεφάλισαν στὴν τοποθεσία Σοᾶν Παζάρι, στὶς 29 Μαΐου 1802.
Χριστιανοὶ ἀγόρασαν τὸ τίμιο λείψανό του ἀπὸ τοὺς Τούρκους ἀντὶ 3400 γροσιῶν καὶ τὸν ἐνταφίασαν.
Μαρτύριο τοῦ Ἁγίου αὐτοῦ συνέγραψε ὁ ἱερομόναχος Νικηφόρος ὁ Χίος.
Ὁ Νεομάρτυρας αὐτὸς ἦταν ἀπὸ τὴν Χίο καὶ ὑπέστη μαρτυρικὸ θάνατο στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 1465.
Συγκαταλέγεται καὶ αὐτὸς μεταξὺ τῶν πρώτων Νεομαρτύρων, ποὺ θανατώθηκαν ἀπὸ τοὺς Τούρκους ἀμέσως μετὰ τὴν ἅλωση τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Μαρτύριο τοῦ Ἁγίου συνέγραψε ὁ Γεωργὸς Τραπεζούντιος.
Οὐστιζίας (Ῥῶσος).
Εἰκάζεται ὅτι εἶναι ἡ τελευταία Αὐτοκράτειρα τοῦ Βυζαντίου (1390-1450 μ.Χ.). Λεγόταν Ἑλένη Δραγάση καὶ εἶναι ἡ μοναδικὴ Σλάβα, ποὺ ἔγινε αὐτοκράτειρα τοῦ Βυζαντινοῦ θρόνου. Ἐπίσης, ἦταν κόρη τοῦ ἡγεμόνα τῆς Βορειοανατολικῆς Μακεδονίας Κωνσταντίνου Δραγάση καὶ σύζυγος τοῦ Μανουὴλ Β´ Παλαιολόγου. Εἶναι ὅπως γράφουν οἱ Ἱστορικοί, ἡ «Πολύπαις καὶ Καλλίπαις», μητέρα, μὲ ὀκτὼ παιδιά, ἀπὸ τὰ ὁποῖα ὁ Ἰωάννης Η´ Παλαιολόγος αὐτοκράτορας (1425-1448) καὶ ὁ Κωνσταντῖνος ΙΑ´, ὁ Ἐθνομάρτυρας τελευταῖος Αὐτοκράτορας (1448-1453 - 29 Μαΐου μαύρη ἡμέρα ἁλώσεως τῆς Βασιλεύουσας).
Ἡ Ἁγία Ὑπομονή, εἶχε τὸ ὄνομα τῆς μητέρας τοῦ Πρώτου αὐτοκράτορα Ἁγίου Κωνσταντίνου, τῆς Ἁγίας Ἑλένης: (Κωνσταντῖνος, υἱὸς Ἕλενης ἵδρυσε τὴν Πόλη καὶ Κωνσταντῖνος, υἱὸς Ἑλένης ἔπεσε μαχόμενος ὑπὲρ τῆς Πόλεως αὐτῆς!).
Ὁλόκληρη ἡ ζωή της ἦταν ζωὴ ἁγιότητας καὶ προπάντων ζωὴ ἀγῶνος μὲ ὑπομονὴ καὶ καρτερικότητα. Γι᾿ αὐτὸ καὶ μετὰ τὸν θάνατο τοῦ συζύγου της (1425), ἔγινε Μοναχὴ μὲ τὸ ὄνομα Ὑπομονή.
Εἶναι ἐκείνη, ποὺ μέσα σ᾿ ὅλα τὰ καθήκοντά της, ὡς Αὐτοκράτειρα, ὡς σύζυγος, ὡς Μητέρα πολλῶν παιδιῶν ἄσκησε ἔντονα καὶ τὸ ἔργο τῆς φιλανθρωπίας, μὲ τὴν ἵδρυση καὶ συντήρηση στὸ Μοναστήρι ποὺ ἐφυλάσσετο τὸ ἱερὸ Λείψανο τοῦ Ὁσίου Παταπίου, Γηροκομεῖο μὲ τὸ ὄνομα «Καθίδρυμα τῆς Ἐλπίδος τῶν Ἀπηλπισμένων».
Τὸ φιλομόναχο ἰδεῶδες, δὲν τὸ ἔζησε μόνον ἡ ἴδια, ἀλλὰ τὸ μετέδωκε σ᾿ ὁλόκληρη σχεδὸν τὴν οἰκογένειά της. Ὁ σύζυγός της Μανουὴλ παραιτήθηκε ἀπὸ τὸ θρόνο του καὶ ἐτελείωσε τὴν ζωήν του ὡς Μοναχός. Ἡ πενθερά της, ἡ κουνιάδα της, τὰ ἀγόρια της Θεόδωρος, Ἀνδρόνικος καὶ Δημήτριος ἐτελείωσαν τὴν ζωή τους ὡς Μοναχοί. Τὸ ἴδιο καὶ ἡ ἐγγονή της, κόρη τοῦ γιοῦ της Θωμᾶ, Ἑλένη, ἔγινε Μοναχὴ μὲ τὸ ὄνομα Ὑπομονὴ στὴ Λευκάδα.
Ἡ Ἁγία Ὑπομονὴ ἔζησε σὰν μοναχὴ περίπου 25 χρόνια μετὰ τὴν κοίμηση τοῦ συζύγου της καὶ ἡ ἴδια ἐκοιμήθη τὸ 1450. Μόνασε στὴ Μονὴ τῆς Κυρᾶς Μάρθας, ποὺ μετὰ τὴν ἅλωση καταστράφηκε, ὅπως καὶ πολλὰ ἄλλα Μοναστήρια καὶ Ναοί. Εἰκόνα της εὑρίσκεται στὴν Ἱ. Μονὴ ὁσίου Παταπίου στὸ Λουτράκι Κορινθίας.
Ἀπολυτίκιον
Ήχος πλ. α'. Τον συνάναρχον Λόγον.
Την κλεινήν βασιλίδα έγκωμιάοωμεν, Υπομονήν την οσίαν, περιστεράν ευλαβή εκ του κόσμου πετασθείσαν της συγχύσεως προς τας σκηνάς του ουρανού εν αγάπη ακλινεί, ασκήσει και ταπεινώσει βοώντες' Μήτερ, λιταίς σου θραϋσον ημών της αμαρτίας δεσμούς.
Κοντάκιον
Ήχος πλ. δ'. Τη Υπερμάχω.
Υπομονής θεοστηρίκτου την ομώνυμον και βασιλίδων θεοσόφων την υπέρτιμον, την εκλάμψασαν ως άστρον εν Βυζαντίω και χορούς μοναζουσών καταπυρσεύσασαν, ταπεινώσεως βολαίς ανευφημήσωμεν, πόθω κράζοντες. Χαίροις, Μήτερ πανεύφημε.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις εκμαγείον υπομονής, στήλη σωφροσύνης, αδιάσειστον αρετών, τείχος και ταμείον, Υπομονή, αγάπης, ενθέων βασιλίδων κέρας περίδοξον.
Ὁ Ἅγιος Ethelbert (Ἐθελμπέρτος) ἔζησε τὸν 8ο αἰώνα μ.Χ., ἦταν εὐσεβέστατος βασιλέας καὶ ἀνατράφηκε μὲ παιδεία καὶ νουθεσία Κυρίου. Πολὺ νέος διαδέχθηκε τὸν πατέρα του στὸν θρόνο καὶ βασίλευσε ἐπὶ σαράντα τέσσερα ἔτη. Διακήρυττε ὅτι, ὅσο ὑψηλότερα βρίσκεται κάποιος, τόσο ταπεινότερος πρέπει νὰ εἶναι, καὶ τὴν πεποίθηση αὐτὴ ἐφάρμοζε ὡς κανόνα καὶ τρόπο βίου. Ἐπιθυμώντας νὰ ἐξασφαλίσει διαδοχή, ζήτησε νὰ νυμφευθεῖ τὴν Ἀλφρέδα, θυγατέρα τοῦ βασιλέα τῆς Μερσία, Ὄφφα. Φιλοξενήθηκε λίγες ἡμέρες στὴν αὐλὴ τοῦ μέλλοντος πεθεροῦ του, δολοφονήθηκε ὅμως τὸ 794 μ.Χ., πρὶν τὸ γάμο, ἀπὸ ἀνθρώπους τῆς βασίλισσας, ἡ ὁποία φιλοδοξοῦσε νὰ προσαρτήσει τὸ βασίλειό του στὸ δικό τους.
Ὁ Ἅγιος Ἐθελμπέρτος ἐνταφιάσθηκε σὲ ἄγνωστο τόπο, ὁ τάφος τοῦ ὅμως ἀποκαλύφθηκε διὰ οὐρανίου φωτός.
Αρχική
Ημερομηνία εορτής της Αγίας Οσιοπαρθενομάρτυς Παρασκευής της Αθληφόρου:26 Ιουλίου
Θεῷ παρεσκεύασας ἁγνὸν ὡς δόμον,
Σαυτὴν ἄγουσα, Σεμνή, εἰς κατοικίαν.
Παρασκευὴν ἔκτανεν εἰκάδι χαλκὸς ἐν ἕκτῃ.
Βιογραφία
Η Αγία Παρασκευή γεννήθηκε στη Ρώμη στα χρόνια του αυτοκράτορα Αντωνίνου (138 - 160 μ.Χ.). Ήταν κόρη των ευσεβών Χριστιανών, Αγάθωνα και Πολιτείας, οι οποίοι φρόντισαν για την χριστιανική αγωγή της, όπως είχαν υποσχεθεί στο Θεό στην περίπτωση που θα τους έδινε ένα παιδί. Επειδή το παιδί γεννήθηκε ημέρα Παρασκευή έλαβε αυτό το όνομα.Μετά το θάνατο των γονέων της, η Παρασκευή μοίρασε όλη την περιουσία της στους φτωχούς και ανέπτυξε ιεραποστολική δραστηριότητα στην Ρώμη και στα περίχωρα της πόλης, κηρύσσοντας το λόγο του Χριστού. Η δράση της προκάλεσε τον ειδωλολάτρη αυτοκράτορα Αντωνίνο, ο οποίος την συνέλαβε και της υποσχέθηκε υλικά αγαθά στην περίπτωση που θα θυσίαζε στα είδωλα. Βλέποντας όμως πως η Αγία παρέμενε σταθερή στην πίστη της, την υπέβαλε στο βασανιστήριο της πυρακτωμένης περικεφαλαίας, το οποίο υπέμεινε με καρτερικότητα. Τότε ο Αντωνίνος διέταξε και την έβαλαν σε ένα λέβητα με καυτό λάδι και πίσσα. Επειδή όμως είδε την Αγία άθικτη, πλησίασε το πρόσωπο του στον λέβητα - καθώς δεν μπορούσε να εξηγήσει πώς η αγία είχε μείνει ανέπαφη - για να δοκιμάσει αν πράγματι είναι καυτό, και αμέσως τυφλώθηκε. Η Αγία με προσευχή έδωσε στον Αντωνίνο το φως του, με αποτέλεσμα να πιστέψει στο Χριστό ή κατ' άλλους να σταματήσει τους διωγμούς εναντίον τους. Ελευθέρωσε πάντως την Αγία Παρασκευή, η οποία συνέχισε να κηρύττει το Ευαγγέλιο σε άλλα μέρη, μέχρι που έφτασε στην Ελλάδα.Στα Τέμπη ένας ειδωλολάτρης άρχοντας την υπέβαλε σε φρικτά βασανιστήρια, τα οποία υπέμεινε καρτερικά, για να τελειωθεί με δια αποκεφαλισμού θάνατο.Η Αγία Οσιοπαρθενομάρτυς Παρασκευή η Αθληφόρος είναι αγία της Ορθοδόξου Εκκλησίας και θεωρείται προστάτιδα των ματιών.
Απολυτίκιον Ήχος α΄
Τὴν σπουδήν σου τῇ κλήσει κατάλληλον, ἐργασαμένη φερώνυμε,
τὴν ὁμώνυμόν σου πίστιν εἰς κατοικίαν κεκλήρωσαι, Παρασκευὴ ἀθλοφόρε·
ὅθεν προχέεις ἰάματα, καὶ πρεσβεύεις ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Ημερομηνία εορτής του Αγίου Μάρτυρα Επαμεινώνδα:10 Απριλίου
Βιογραφία
Ο Άγιος Επαμεινώνδας καταγόταν από την Καρθαγένη της Β.Αφρικής τη γνωστή Καρχηδόνα (βρίσκεται στην Τυνησία δίπλα στην Τύνιδα και απέναντι τους είναι η Σικελία), έζησε τον 3ο αιώνα μ.Χ και μαρτύρησε το 250 μαζί με τους άλλους 39 νέους μεταξύ των οποίων ξεχωρίζουν ο Τερέντιος, ο Πομπήιος, ο Αφρικανός και ο Μιλτιάδης. Ομολόγησε ότι ήταν χριστιανός και αφού υποβλήθηκε σε φρικτά βασανιστήρια στις φυλακές της ξακουστής πόλης Καρχηδόνας, αποκεφαλίστηκε μαζί με τους υπόλοιπους συνάθλους του. Ερχόμενοι λοιπόν εκείνοι οι αφρικανοί εργάτες στην περιοχή μας στο Λαύριο για να δουλέψουν στα μεταλλεία, πιθανώς ίδρυσαν την παλαιοχριστιανική Βασιλική η οποία βρίσκεται όπως ξέρουμε στο λόφο Νικολή, το ψηφιδωτό δάπεδο της οποίας φυλάσσεται στο αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης μας. Πιθανολογείται δε ότι το όνομα που έδωσαν στην παλαιοχριστιανική εκκλησία ήταν ‘’Άγιος Κυπριανός’’. Ο Άγιος Κυπριανός ήταν επίσκοπος Καρχηδόνας και ίσως μπορούμε να πούμε ότι το όνομα της σημερινής συνοικίας του Λαυρίου ‘’Κυπριανός’’, να προέρχεται από την ανάμνηση εκείνου του Αγίου Κυπριανού τον οποία ακόμη και σήμερα τιμούν στην ενορία της Ευαγγελίστριας, και μάλιστα υπάρχει τεμάχιο ιερού λειψάνου του. Ο συνοικισμός αυτός λοιπόν που είχε δημιουργηθεί χρειαζόταν και κάποιο κοιμητήριο για να γίνονται οι ταφές των χριστιανών, έτσι οι κάτοικοι χρησιμοποίησαν τον χώρο που από τα αρχαία ρωμαϊκά χρόνια λειτουργούσε ως νεκροταφείο, και εκεί έκτισαν ένα μικρό παρεκκλήσιο προς τιμήν του συμπατριώτη Αγίου τους, του Αγίου Επαμεινώνδα. Ο χώρος αυτός του κοιμητηρίου δεν είναι άλλος από τον χώρο όπου βρίσκεται σήμερα ο Ναός μας, ο Ναός της Αγίας Παρασκευής. Αυτό μας το βεβαιώνει μάλιστα και κάποιος ξένος περιηγητής στις αρχές του 19ου αιώνα, που σημειώνει σ’ ένα χάρτη της Λαυρεωτικής (και μάλιστα της περιοχής των εργαστηρίων) τον Ναό του Αγίου Επαμεινώνδα, ακριβώς στη θέση που στεκόμαστε εμείς σήμερα.
 |
Απολυτίκιον Ήχος πλ.ά
Καρθαγένης μαρτύρων των τεσσαράκοντα, λαμπρότης Επαμεινώνδα μνήμην την σήν ευλαβώς, εν Λαυρίω εκτελούμεν οι Χριστώνυμοι, ένθα Ναός σου ιερός, ανηγέρθη προ πολλών αιώνων στεφανηφόρε, υπ’ εργάτων σης πατρίδος, φρουρέ και φύλαξ των προσφύγων σου.
Απολυτίκιον Έτερον Ήχος δ’
Βουλήσει Θεόφρονι και βιοτή αρετής, Χριστόν ομολόγησας εν Καρθαγένη σοφέ, αθλήσας λαμπρότατα, όθεν Επαμεινώνδα, τω χορώ των Μαρτύρων, αξίως και στεφηφόρος ανεδήχθης τριμάκαρ, διο εν παρρησία υπέρ πάντων ικέτευε.
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΜΕΣΟΓΑΙΑΣ & ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ
